Kolorowy model Graves’a, a rozwój jednostki

Clare Graves w swoich badaniach diagnozował, co sprawia, że następuje rozwój jednostki i opisywał to, zarówno w skali MIKRO – czyli co wpływa na rozwój każdego z nas, jak i w skali MAKRO – co wpływa na rozwój cywilizacji. Dostrzegł, że naszymi zachowaniami kierują różne wartości. Na bazie tych badań opracował model Graves’a który wskazuje, jak może rozwijać się nasza świadomość na kolejnych poziomach.

Zrozumienie modelu Graves’a pomaga wyjaśnić dlaczego z niektórymi moglibyśmy „konie kraść”, a z innymi nie odbieramy na tych samych falach.

Model Graves’a opisujący poziomy świadomości, przydatny jest w biznesie, gdyż pokazuje dlaczego ludzie na pierwszy rzut oka podobni mogą myśleć i postępować w zupełnie inny sposób. 

Postępowym w teorii Gravesa jest przekonanie, że ludzkie zachowania zmieniają się pod wpływem takich czynników jak system wartości oraz światopogląd. Na tej podstawie Graves wyróżnił 8 poziomów egzystencji, które mogą się dynamicznie zmieniać, aktualizować  i nadbudowywać.

Poziom 1 – przetrwanie – kolor beżowy

Jest to pierwszy, najniższy poziom świadomości, charakterystyczny dla wieku dziecięcego, w którym jednostka koncentruje się na przetrwaniu i spełnianiu podstawowych potrzeb. W sytuacjach skrajnego stresu lub zagrażających życiu ludzie mogą cofnąć się do tego poziomu. Żyjąc na tym poziomie często korzystamy z pomocy i doświadczenia innych, szukając bezpieczeństwa oraz kierując się pierwotnymi instynktami. W hierarchii wartości takiej osoby na pierwszym miejscu plasują się potrzeby związane z przetrwaniem.

Poziom 2 – grupa – kolor fioletowy

Na drugim poziomie, najważniejszą wartością jest grupa społeczna; może nią być rodzina, czy też zespół, którego jesteśmy członkiem. Dla takich osób ważne są wszelkiego rodzaju rytuały, wspólne spędzanie czasu i realizacja  wspólnych celów.  System wartości takiej osoby będzie silnie skoncentrowany na obszarach związanych z funkcjonowaniem w społeczeństwie.

Poziom 3 – przewodnictwo – kolor czerwony

Jest to poziom w którym centralną wartością jest hierarchiczna struktura władzy. Wszystkie relacje społeczne są zorientowane na zachowanie pozycji lidera. Na tym poziomie uczymy się bronić swoich potrzeb, czy też prezentować swoje zdanie. Według twórców teorii jest to poziom, który charakteryzuje wiek dojrzewania młodzieży. W hierarchii wartości na tym poziomie wysoko plasuje się wolność, możliwość wyrażania własnego zdania, niezależność, współzawodnictwo, dominacja.

Poziom 4 – system – kolor niebieski

Na tym poziomie jednostka ustanawia oraz kontroluje, co jest dobre, a co złe, co jej się podoba, a co nie, w oparciu o uustalone konwencje i tradycje, zasady oraz procedury. Na tym poziomie koncepcja odroczonej nagrody pojawia się po raz pierwszy: jeśli zrobisz, coś dobrze może, zostaniesz nagrodzony później. Na tym poziomie niskie znaczenie ma intuicja czy inteligencja emocjonalna. Ważnymi wartościami są: bezpieczeństwo, przestrzeganie zasad, życie zgodne z kodeksami oraz własną moralnością.

Poziom 5 – osiągnięcia – kolor pomarańczowy

Na tym poziomie jednostka, która silnie przestrzegała praw i obowiązków z poziomu 4 odkrywa, że nie ma powodu, aby się ograniczać, a powinno dążyć się do sukcesu, rozwoju osobistego, prestiżu oraz powiększania swoich zasobów. Nauka i technologia obok wysokiego współzawodnictwa stają się bardzo ważne. Światem wartości osób z tego poziomu kieruje chęć zdobywania sukcesów, powiększania zasobów materialnych, rozwój osobisty, realizacja własnych ambicji oraz planów.

Poziom 6 – grupa – kolor zielony

Ten poziom charakterystyczny jest dla osób, które miały swoje przysłowiowe 5 minut w poziomie 5 i osiągnęły już większość własnych ambicji. Są to osoby, które lubią żyć w harmonii ze światem i innymi osobami. Kontakt z ludźmi jest dla nich szansą poznawania, uczenia się i dostrzegania własnych zasobów, wad. Są to osoby, cechujące się wysokim poziomem tolerancji i sprawiedliwości, szukający w życiu równowagi, kompromisu, racjonalności i wzajemnego szacunku. Takie osoby często angażują się w pomoc charytatywną, organizacje non-profit, grupy wsparcia, ruchy społeczne.

Poziom 7 – wolność – kolor żółty

Na tym poziomie system wartości napędzany jest przez takie czynniki jak potrzeba rozwoju osobistego, wolność, funkcjonalności, poznawanie siebie, twórczości, kreatywności, równowaga. Jest to poziom kiedy pozornie myślimy tylko o osobie a tak naprawdę w obliczu społeczeństwa, mamy na uwadze też dobro i potrzeby innych na równi ze swoimi.

Poziom 8 – holistyczność – kolor turkusowy