Można śmiało powiedzieć, iż każdy z nas może zostać liderem, ale czy skutecznym i takim, za którym zespół będzie podążać, a zadania realizowane będą z satysfakcją? Słuchając mitów i opowieści różnych treści, zasłyszanych od osób pracujących w różnych organizacjach, śmiało można jednoznacznie odpowiedzieć na wskazane powyżej pytanie. Należy mieć na uwadze, iż skarbiec cech skutecznego lidera jest bardzo bogaty, co oznacza, iż brak kilku z nich nie wyklucza z grona liderów z prawdziwego zdarzenia. Zatem jakie cechy i umiejętności powinien mieć skuteczny lider?
Zacznijmy od wskazania cech, które w badaniach przeprowadzonych wśród liderów i ich pracowników notują się na najwyższych pozycjach są to „wysokie standardy moralne i etyczne” (67% wybrało tę cechę) oraz „komunikacja” (56%). Okazuje się, że znaczącą cechą lidera jest sprawiedliwość, umiejętność zapewnienia bezpieczeństwa i przewidywalności, a także wysokie kompetencje komunikacyjne. Jeśli zapewnisz swoim pracownikom możliwość „bezpiecznej swobody” to będą oni bardziej kreatywni i chętniej zaangażują się w pracę zespołową. Natomiast, kiedy sytuacje i system nagradzania jest dla pracowników nieklarowny, a wchodzący szef wywołuje u nich drżenie rąk to nawet neurobiologia staje się wrogiem lidera – gdyż w człowieku zamiast chęci do pracy budzi się chęć do ucieczki.
Kolejnym zestawem najbardziej cenionych cech lidera są umiejętności związane z organizacją pracy tj. delegowanie zadań, definiowanie celów, prowadzenie spotkań, wyznaczanie kierunku, przekazywanie feedbacku a także umożliwienie pracownikom samoorganizacji. Oznacza to, iż skuteczny lider jako nadrzędną zasadę musi przyjąć to, iż nie może on wszystkiego robić samodzielnie, ponieważ nie jest jedynym specjalistą. Jedną z ważniejszych cech lidera jest takie wyznaczanie kierunku, by pracownicy sami mogli organizować swój czas pracy. Badania pokazują, że pozwolenie członkom zespołu na samoorganizację zapewnia lepsze wyniki pracy niż w przypadku zespołów w których to lider zarządza czasem i pracą wszystkich. Oczywiście, należy mieć na uwadze, iż lider nie daje totalnie wolnej ręki: rób sobie co chcesz, a co nie zrobisz to ja wykonam po godzinach. Tutaj pojawia się kolejna cecha lidera, czyli umiejętność sprawowani kontroli. Słowo kontrola, ma niezbyt przyjemne skojarzenia i w świecie managerskim nie oznacza stania za czyimiś plecami i nadzorowania z nakładaniem kar, ale oznacza po prostu prowadzenie rozmów z pracownikami, dokonywanie ocen pracowniczych, udzielanie feedbacku, a przede wszystkim interesowanie się problemami i zadaniami podwładnych. Dobrym określeniem byłoby nazwanie tej umiejętności monitorowaniem.
Kompetencje miękkie uznawane są za kolejny zbiór cech skutecznego lidera. Bezpośrednia komunikacja, umiejętność słuchania, bycie wsparciem to cechy cenione przez pracowników. Badania pokazują, iż właśnie kompetencje miękkie, a właściwie ich brak wśród liderów, są przyczyną niezadowolenia pracowników, bo np. cele są niejasne, brakuje informacji zwrotnej, relacje są zbyt koleżeńskie albo za bardzo zdystansowane, konflikty nierozwiązane, a krytyka jest przekazywana w taki sposób, że jedyne do czego motywuje to do zmiany pracy. Będąc szefem warto interesować się rozwojem osobistym właśnie w obszarze kompetencji miękkich.
Kolejnym zbiorem cech i umiejętności skutecznego lidera są: umiejętność podejmowania decyzji, sumienność, konsekwencja, branie odpowiedzialności, a także zapewnianie pracownikom rozwoju i samorealizacji.
Jak widać wachlarz cech skutecznego lidera jest bardzo różnorodny i trudny do jednoznacznego zdefiniowania. Kiedy spytamy członków zespołu, którzy wysoko oceniają swojego managera, często mają problem z jednoznacznych wskazaniem jego cech. W zdobyciu wielu umiejętności przywódczych pomogą szkolenia, kursy, czy też coaching. Jeśli brakuje Ci, którejś z kluczowych kompetencji managerskich to warto zainwestować w rozwój osobisty.
