Postawa asertywna nie jest cechą wrodzoną, natomiast jak wskazują badania koreluje ona z cechami charakteru, temperamentem, a także stylami wychowawczymi, których młody człowiek doświadczał na początku swojego życia. Oznacza to, że postawy asertywnej można się nauczyć w warunkach naturalnych lub poprzez udział w różnego rodzaju kursach i szkoleniach.
Ale po co nam asertywność? Co to znaczy?
Od początku lat 80. XX wieku obserwujemy rosnącą popularność uczenia się bycia asertywnym. Asertywność, uważa na jest za kluczowy element kompetencji społecznych, komunikacyjnych i niezbędnych dla satysfakcjonującego życia.
Asertywność to nic innego jak sztuka mówienia NIE! Większość z nas zna tą krótką definicję, natomiast sporadycznie kto umie to NIE powiedzieć w sposób asertywny i empatyczny, zazwyczaj wypowiadamy te trzyliterowe słowo w sposób agresywny lub pełni lęku i obaw. Przypomnij sobie osoby w twoim otoczeniu, które są skrajnie nieasertywne czyli takie, które przytakują lub zgadzają się na wszystko żeby było dobrze, często kosztem siebie. Tacy ludzie, zazwyczaj są przemęczeni i sfrustrowani, a na koniec dnia w ich głowie dominuje myślenie: „dlaczego znów nie odmówiłem?”. A teraz drugi biegun, czyli agresywność – to osoby, które budzą duży respekt ale także i strach. To typ osób, które podziwiamy za umiejętność wyznaczania granic ale zazwyczaj nie darzymy ich sympatią. Asertywność jest środkową między uległością, a agresywnością. Postawa asertywna polega na takim zachowaniu w którym odmawia się empatycznie, proponuje rozwiązania i ma na uwadze potrzeby zarówno swoje jak i innych.
Aby rozpocząć pracę nad asertywnością należy stworzyć swoją mapę przekonań o sobie. Badania Lange i Jakubowski (1976) pokazały, że osoby nieasertywne mają trzy kluczowe przekonania na swój temat. Pierwsze z nich dotyczy akceptacji i sympatii ze strony innych osób, szczególnie tych najbliższych. To na ich opinii buduje się swoje poczucie własnej wartości i samoocenę. Drugie przekonanie mówi o tym, iż osoby uległe za wszelką cenę nie pozwalają sobie na błędy, chcą być perfekcjonistami we wszystkim i to również stanowi podstawę ich oceny samych siebie. Natomiast ostatnie przekonanie dotyczą zmieniających się planów i sytuacji kiedy coś dzieje się nie pomyśli. Stąd kluczowa jest praca na przekonaniach o samym sobie w zakresie samooceny i realizacji potrzeb. Wiele osób boi się odmówić, bo ktoś o nich źle pomyśli lub odmawia w sposób dalece agresywny.
Określ swoje mocne strony i na ich podstawie sformułuj definicje siebie, nie powinna być ona zależna od ocen innych osób. Zacznij od odmowy w pewnym zakresie, sprawdź czy ta osoba przestanie Cię lubić, może jest to twoje błędne założenie. Kiedy twoja asertywność natomiast bazuje na agresywności poćwiczyć odmawianie w sposób empatyczny, bazując na schemacie: „Nie zrobię tego, ponieważ…”, „Chętnie pomogę Ci ale tylko w wybranym zakresie”, „Nie zgadzam się z tym, że…”.
Asertywna postawa to efektywna droga do poznania tego kim się jest i bycia sobą w kontaktach z ludźmi. To strategia osobistej efektywności. Osoby asertywne łatwiej osiągają sukces zawodowy, oraz poczucie spełnienia w życiu osobistym.
