Asertywność to termin, z którym często spotkamy się na różnego rodzaju konferencjach, portalach internetowych, szkoleniach czy w sytuacjach życia codziennego. Pierwszym skojarzeniem związanym z asertywnością jest potoczna definicja, która mówi że, to ?sztuka mówienia nie?. Jest to pewnego rodzaju mit, gdyż asertywność to także umiejętność mówienia ?tak?! Według psychologów to nabyta umiejętność wyrażania swoich uczuć i potrzeb, przy jednoczesnym szacunku dla drugiej osoby i jej zdania.
Postawa asertywna jest efektywną drogą do sukcesu i bycia sobą w kontaktach z innymi. To balansowanie między pasywnością, a agresywnością. Wielu z nas jednak boi się powiedzieć to co myśli. Szczególnie ma to miejsce w pracy, kiedy zostajemy po godzinach lub pracujemy za wszystkich członków zespołu, tylko dlatego że niezręcznie nam jest odmówić, boimy się okazania słabości lub po prostu czujemy, że nam nie wypada. Wydaję nam się, że lepiej powiedzieć ?tak? niż ?nie?. Zapominamy wtedy, że poza zadowolonym rozmówcą musimy wykonać jego zadanie, którego się podjęliśmy przez co niekiedy zaniedbujemy swoje obowiązki, odczuwamy niepotrzebny stres i frustrację. Strach przed odrzuceniem lub potępieniem, paraliżuje nas i zmusza do milczenia. Bycie asertywnym oznacza pokonanie tego strachu i swobodne wyrażanie swoich uczuć i potrzeb w celu zachowania wewnętrznej spójności. Nie umiejąc wyrazić własnego zdania pozwalamy na to, aby ktoś wyraził je za nas.
Na pierwszy rzut oka może wydawać się, że bycie asertywnym sprawi, że nie będziemy lubiani. Wręcz przeciwnie! Ludzie szanują i cenią kontakt z osobami szczerymi, które w pewny i klarowny sposób wyrażają swoje zdanie. Asertywność to budowanie szczerych i otwartych kontaktów z ludźmi. Takie osoby są godne zaufania oraz można na nich polegać. Bardzo ważne jest to żeby umieć wyrażać swoje poglądy i jednocześnie brać pod uwagę zdanie innych, nawet jeśli jest ono zupełnie przeciwstawne. Aby stać się asertywnym trzeb dobrze poznać siebie i określić to czego się naprawdę chce. Człowiek asertywny to człowiek pewny siebie. Musisz mieć świadomość tego, że masz prawo mieć swoje własne zdanie, opinie, wartości i przekonania. Nie bój się mówić ?nie?, ?nie rozumiem?, czy też ?nie chcę?, ?nie obchodzi mnie to?. Bycie asertywnym to też umiejętność przyjmowania krytyki. Postawa asertywna zazwyczaj towarzyszy osobom, które widzą siebie w adekwatny sposób.
Aby być człowiekiem asertywnym musisz artykułować swoje potrzeby w jasny sposób, wyrażać własne zdanie i emocje, mając na uwadze reakcję innych, umiejętność stawiania granic w sytuacjach kiedy jest to konieczne. Asertywność związana jest pozytywnym i przyjaznym nastawieniem do świata, podążaniem w myśl powiedzenia: graj fair-play. Aby być człowiekiem asertywnym musisz już dziś mienić dwa aspekty swojego życia! Po pierwsze, to w jaki sposób wyrażasz swoje potrzeby, czy w ogóle to robisz? Po drugie, przeanalizuj swoje życie, zachowania i relacje z ludźmi pod kątem występowania postawy nie-asertywnej. Co jest przyczyną Twojej uległości? Komu ulegasz najczęściej?
Zacznij pracować nad postawą asertywną:
- Na początku analizuj sytuację, znajdź przyczyny i sformułuj problemy oraz ich możliwe rozwiązania. Nie zamiataj problemów pod dywan.
- Stosuj techniki asertywności: technika zdartej płyty (nieustanne powtarzanie swoich argumentów podczas rozmowy z osobą, która stara się nas do czegoś namówić), obrona własnych granic, wyrażanie opinii zamiast ocen, odroczenie asertywne (wrócenie do rozmowy
w innym terminie) - Z godnością i szacunkiem przyjmuj krytykę. Powiedz: ?Dziękuję za Twoją opinię, mam jednak inne zdanie?. ?Nie zgadzam się z tym, że??
- Nie atakuj rozmówcy. Szanuj zdanie innych; każdy ma prawo do odmiennej opinii.
- Sprecyzuj swoje potrzeby i oczekiwania. Masz prawo do własnego zdania i robienia tego co chcesz o ile te postępowanie nie urazi kogoś innego.
- Przepraszaj wtedy kiedy faktycznie zawiniłeś.
- Nie rób czegoś co jest niezgodne z Twoim światopoglądem, tylko dlatego, że ?tak wypada?.
- Jeśli czegoś nie wiesz, nie bój się prosić. Uszanuj to, że poproszona osoba może odmówić.
- Mów w swoim imieniu: „myślę, że…”, „moim zdaniem…”, ?sądzę??, ?to jest moje zdanie, jakie jest Twoje??, ?nie zrobię tego, ponieważ??, ?wolałbym??, ?czy mógłbyś, proszę…?, ?Chcę?? ?Planuję??, ?Zdecydowałem, że??.
- Używaj słowa ?Ja?. Świadczy to o tym, że bierzesz odpowiedzialność za swoje słowa i czyny.
- Bądź szczery i uczciwy.
- Używaj słowa ?nie? z określeniem czego nie zrobisz, oraz dlaczego tego nie zrobisz. Uzasadnienie powinno być zwięzłe i konkretne.
- Nie odwlekaj momentu podjęcia decyzji.
A przede wszystkim pamiętaj, że sekretem magicznego działania postawy asertywnej jest również ?stoicki spokój?. Konstruktywne argumenty i zachowanie spokoju to niezbędne części asertywnej postawy. Reagowanie krzykiem i agresją wprowadza napiętą atmosferę i nastawia negatywnie do rozmówcy. Osoby impulsywne i reagujące krzykiem są traktowane jako nieprofesjonalne i nie budzą naszego szacunku.
W środowisku pracy postawa asertywna zapewnia sprawną pracę zespołu, redukuje stres i napięcie, zapobiega manipulacjom, ułatwia współpracę z przełożonymi, zmniejsza liczbę konfliktów i ułatwia sprawne osiągnięcie celu. Pamiętajmy jednak, że asertywna odmowa nie dotyczy poleceń służbowych szefa.
Asertywność to umiejętność zachowania się w sposób zdecydowany, ale pozbawiony agresji, łagodny, ale pozbawiony lęku. Oznacza szacunek do innych osób, ale i do samego siebie. Zachowania asertywne umożliwiają w pełni bycie sobą.
