W ciągu ostatnich 20 lat zmienił się obowiązujący model ścieżki rozwoju zawodowego. W dawnych czasach, zdobycie wykształcenia i pracy wieloletniej w zawodzie było zdobyciem karierowego Mount Everest. Natomiast dzisiaj wraz z pojawieniem się szeregu czynników społecznych, ekonomicznych i politycznych, kariera zawodowa rozumiana jest jako planowanie i realizowanie ścieżki osobistego rozwoju. Podstawą spełnienia zawodowego jest wykonywanie pracy, którą się lubi i takiej, która w pełni realizuje potrzeby finansowe i jest zgodna z naszą osobowością. Niestety, wszystko dobrze wygląda w teorii, natomiast w praktyce wciąż około 70% osób nie jest zadowolonych ze swojej pracy ani rozwoju kariery. Taki stan rzeczy wyniki z tego, iż w obecnej rzeczywistości trudno jest o zaspokojenie potrzeby bezpieczeństwa i stabilizacji, które niezaspokojone budzą niepokój, strach i niezadowolenie. Nieusatysfakcjonowanie z pracy ponad połowy społeczeństwa związany jest też z tym, iż ludzie lubią tkwić w złych przyzwyczajeniach, ponieważ boją się zaryzykować i postawić na zmiany. Brak rozwoju zawodowego wynika też z niewykształcenia dokładnego planu kariery.
Planowanie kariery należy rozpocząć od identyfikacji dwóch czynników: wewnętrznego – umożliwiającego realne i obiektywne odkrycie samego siebie oraz zewnętrznego, który wiąże się z oceną otoczenia i środowiska, w którym funkcjonujemy.
Dużo ludzi źle wybiera swoją ścieżkę kariery, ponieważ nie zastanawia się nad samym sobą, tylko w pędzie biegnie do narzuconych przez społeczeństwo celów, często sprzecznych ze swoimi nieznanymi jeszcze pragnieniami. Dla wielu błahe i zbędne wydają się psychologiczne rozważania, a tak naprawdę są one pierwszym elementem spełniania zawodowego. Przechodząc do konkretów, do czynników wewnętrznych, które należy wziąć pod uwagę przy planowaniu kariery zawodowej, należy zaliczyć:
- umiejętności i zdolności – najistotniejsze jest to, aby wykonywać zadania, które są dla nas naturalne i z łatwością przychodzi nam ich nauczenie.
- zainteresowania – branża, w której się rozwijasz, powinna Cię interesować i pociągać. Sprawdź, jakie artykuły są dla Ciebie najciekawsze, a które Cię po prostu nudzą. XXI wiek to czas bardzo szybkich zmian i nowinek za którymi trzeba podążać . Jeśli dana branża Cię interesuje, to z łatwością będziesz się w niej rozwijał.
- mocne strony – poznaj swoje zalety i wykorzystuj je w swoich działaniach zawodowych. Dużo łatwiej czerpać z mocnych stron niż ciągle pracować nad rozwojem tych słabszych. Wykorzystuj przede wszystkim w pierwszej kolejności swoje zasoby!
- cechy charakteru i temperament – czy każdy dobrze sprawdzi się w roli sprzedawcy albo coacha? Oczywiście, że nie. Charakter przejawia się w naszym postępowaniu, zachowaniu względem innych osób, stosunkiem do wykonywanych zadań, pracy. Jest to cały wachlarz cech, który będzie się ujawniał czy tego chcemy, czy nie.
- wizja i marzenia – jeśli się już gdzieś podążasz to tylko z wizją mety. Odpowiedz sobie na ulubione pytanie rekruterów: Jak chcesz żeby Twoje życie wyglądało za rok, 5 czy 10 lat? Definiuj cele SMART i rzetelnie je realizuj. Im konkretniejszy jesteś w stosunku do tego czego chcesz, tym większa jest Twoja zdolność do adaptowania się do zmieniających się warunków i okoliczności.
- eksperymentowania i wybór pracy, w której czujemy się dobrze
Niestety nie wszystkie marzenia się spełniają i na naszą ścieżkę zawodową mają wpływ czynniki związane z otoczeniem oraz środowiskiem, w którym żyjemy. Ważne są bowiem zmieniające się tendencje rynku pracy i polityki firm. Obecnie to rynek IT, gdzie mało jest miejsca na rozmarzonych humanistów. Wiele zawodów, które jeszcze 20 lat temu były popularne, dzisiaj za sprawą skomputeryzowania nie mają większego znaczenia. Drugim czynnikiem, który wpływa na naszą sytuacje zawodową, jest nie do końca zależny od nas samych poziom edukacji i ścieżki kształcenia. Oferty edukacyjne, mimo że są bardzo bogate w wybór możliwości to często nie są dobierane indywidualnie i nie spełniają naszych oczekiwań. Warto na własną rękę poszukać literatury, konferencji czy nawet systemów e-learningowych, które pozwolą na rozwijanie kompetencji.
Jakie błędy w czasie planowania i realizacji kariery zawodowej popełniamy najczęściej?
Pierwszy błąd to brak planowania i definiowania celów. Chodzi tutaj o życie i chodzenie do pracy tak po prostu, żeby zaspokoić potrzeby finansowe i nie siedzieć w domu. Jak pokazują badania, to najczęstszy błąd. Naukowcy poprosili studentów ostatniego roku pięcioletnich studiów o zdefiniowanie swoich celów po studiach – co zamierzają wtedy robić, odpowiedzi udzieliło tylko 3% badanych. Jednak po latach, kiedy naukowcy wrócili zbadać los tych 3% studentów, okazało się, że majątek tej garstki osób to blisko 80% majątku pozostałych 97% badanych. Wniosek jest prosty: jasno określone plany na przyszłość determinują sukces w życiu.
Drugi błąd to zamykanie się na jedną pracę i stanowisko. Kiedy już dostaniemy się do wymarzonej firmy to zasiadujemy się w niej. Boimy się zmian i zatrzymujemy w rozwoju. Należy rozwijać kontakty i od czasu do czasu przeglądać oferty pracy w celu znalezienia takiej, która na nowo będzie stanowiła dla nas wyzwanie.
Kolejny błąd to kariera zawodowa oceniania z perspektywy konta bankowego i stanu posiadania. Cechą człowieka jest to, że zawsze pragnie więcej. Statystycznie każdy chciałby zarabiać o około 20% więcej niż dotychczas. Podejmowanie pracy tylko dlatego, że pensja będzie wyższa, jest rozwiązaniem mało rozwojowym i krótkotrwałym. Mając do wyboru pracę wysokopłatną i taką, która umożliwia rozwój, na pewno na początku kariery trzeba wybrać tę, która zapewni wzrost kompetencji i nabycie doświadczeń.
Czwartą przeszkodą na drodze planowania kariery zawodowej jest unikanie wyzwań, niechęć do podejmowania ryzyka i ciągła obawa spowodowana strachem i brakiem wiary we własne umiejętności. Jeżeli zamiast wyzwań, wciąż będziemy wybierali rozwiązania proste i niewymagające, nigdy nie dowiemy się, czy w sytuacji bez wyjścia będziemy w stanie sobie poradzić. Czasem jedna porażka i wyciągnięte z niej wnioski pozwalają nam w późniejszym czasie na większy awans zawodowy niż pasmo sukcesów.
Współcześni pracodawcy oczekują od zatrudnianych przez siebie osób punktualności, niezawodności, samodyscypliny, rzetelności, komunikatywności oraz entuzjazmu i dużego zapału. Osobie, która nie rozpoznała swoich potrzeb zawodowych oraz nie zdefiniowała swojej ścieżki zawodowej będzie bardzo trudno spełnić wszystkie wymagania. Najlepsza praca i kariera to taka, w której człowiek może wykorzystywać owocnie swoje zasoby czerpiąc z tego wiele satysfakcji. Poświęć chwilę czasu na analizę samego siebie oraz swoich umiejętności. Czy Twoja kariera jest planem i dąży do realizacji celów czy może stanowi kwestię przypadku i szczypty przypadkowego szczęścia?
