Psychiatra dr David Hawkins, jest autorem bestsellerowych książek na temat psychologi i rozwoju osobistego. Jego model zakłada istnienie 17 poziomów świadomości nazywanych mapą świadomości. Doktor Hawkins uważał, iż każda z emocji niesie za sobą określoną energię, a na zdrowie fizyczne nie do końca ma wpływ genetyka, styl życia oraz dieta, a świadomość czyli stan emocjonalny, psychiczny za pomocą którego interpretujemy rzeczywistość. Przy czym emocje i wiedza zniekształcają sposób w jaki postępujemy. Dlatego kluczowa jest świadomość.
Hawkins podzielił świadomość na 17 poziomów. Każdy poziom cechuje się określonymi emocjami oraz występowaniem pewnych przekonań i myśli. Na taką samą sytuację jak na przykład utrata pracy można zareagować na wiele różnych sposobów, można czuć strach przed znalezieniem nowej pracy lub wstyd, z powodu zwolnienia ale tez można odczuwać żal, obwiniać się. I tak właśnie jedną sytuację przeanalizowano na podstawie czterech poziomów świadomości. To na jakim poziomie świadomości znajdujemy się warunkuje sposób interpretacji i zachowania. Zazwyczaj człowiek, żyje w jednym dominującym poziomie świadomości, natomiast w zależności od sytuacji, zdobywanej wiedzy i posiadanych doświadczeń możemy przenikać pomiędzy kolejnymi poziomami świadomości.
Model Hawkinsa zakłada dwa rodzaje poziomów. Pierwszy z nich to niższe poziomy siły w których przeważa niska energia oraz brak zadowolenia, a także poziomy wyższe, nazywane poziomami mocy w których nad emocjami bierze górę rozsądek, kontrola i duchowość.
Najniższym poziomem jest wstyd, oznaczający niskie poczucie własnej wartości, potrzebę porównywania się, odczucie bycia gorszym i słabszym od innych. Osoby będące na tym poziomie świadomości charakteryzują się tym, iż zamykają się w sobie, uciekają od problemu, w ich życiu dominują negatywne przekonania, a najważniejszym kierunkowskazem jest to co powiedzą inni.
Drugi poziom to poziom winy, uważany za jeden z bardziej dominujących wśród ludzi. To poziom na którym obwiniamy cały świat za wszelkie zło, często też winę zwalamy na siebie lub na bliskie osoby. Osoby na tym poziomie skoncentrowane są na szukaniu winnych.
Trzeci, kolejny poziom świadomości to apatia, cechująca się zrezygnowaniem, brakiem motywacji, wyuczoną bezradnością, zniechęceniem i obojętnością.
Kolejny poziom świadomości to żal, szukanie odpowiedzi na pytanie: dlaczego?, to skupianie się na przeszłości, rozdrapywanie ran, generalizowanie niepowodzeń i analizowanie możliwych wydarzeń, które i tak już się nie wydarzą. To poziom gdybania, rozpamiętywania i karmienia się smutkiem.
Następny poziom w modelu Hawkinsa to strach. Na tym poziomie świadomości potrafimy szybko zmotywować się do działania, natomiast zazwyczaj na krótką chwilę. Z drugiej strony strach ogranicza punkt widzenia i blokuje do podjęcie pewnych działań. To też poziom, niszczący dla organizmu, ponieważ jest on w nieustającym napięciu. Strach związany jest też z czarnowidztwem, poczuciem lęku i zagrożenia w każdej sytuacji, to życie pełne obaw i czarnych scenariuszy.
Kolejnym poziomem jest żądza. Jest to poziom, na którym potrzeby biorą górę i zaczynamy pragnąć. Natomiast, bardzo często żądza zaczyna przejmować kontrolę nad naszym życiem i wtedy jest to destrukcyjne. Jeśli dane pragnienie nie zrealizuje się to pojawią się emocje złości, frustracji i zniechęcenia. To życie w ciągłym pragnieniu dóbr, doświadczeń i oczekiwaniu, że marzenia się zrealizują.
Kolejna siłą jest złość, która często dotyka również każdego z nas i właściwie jest ona z nami prawie codziennie. Jest to emocja, która wymaga dużych nakładów energii i nie ma w niej nic złego, póki wyładowujemy ją w sposób konstruktywny. Złość jest ogromną energię z jednej strony motywuje do podjęcia działania, a z drugiej wzbudza w nas potrzebę rozładowania emocji często w sposób niekontrolowany.
Duma, jest ostatnim poziomem siły i cechuje osoby, które uważają się za lepszych od innych. Rozwój tych osób jest ograniczony, bowiem uważają się oni za osoby, które zjadły wszystkie rozumy. Ten poziom wymaga dużych pokładów energii, bowiem, udowadnianie swoje racji, walczenie o ostatnie słowo i przegadywanie innych często stanowi nie lada wyzwanie.
Kolejne poziomy to poziomy mocy, pierwszy z nich to odwaga. Dominujące myśli to: dam rade, let’s do it, co nas nie pokona to wzmocni, uda mi się, bo jak nie my kto! To wysoki poziom motywacji i energii do działania, zazwyczaj mało przemyślanego i niezaplanowanego. To osoby o wysokiej ekscytacji i zapale, nacechowane dużym optymizmem i nastawieniem na działanie.
Następny poziom to tak zwana neutralność, w której człowiek cechuje się spokojem, reaguje chłodno na wiele sytuacji, analizuje i obserwuje. To poziom na którym nie chcemy rywalizować z innymi, a porażki odbieramy jako naturalną kolej rzeczy nie szukając winnych. Takie osoby cechują się stabilnością emocjonalną, spokojem, opanowaniem i pewnością siebie.
Kolejny poziom świadomości to ochota nacechowana pozytywnym nastawianie do zmian czy też podejmowania działań. To koncentrowanie na sobie, a nie innych. To poziom świadomości i energii do osiągania sukcesu. Na tym poziomie jeśli dane pragnienie nie zostanie osiągnięte, nie pojawią się przykre emocje, pewne rzeczy mogą się wydarzyć ale nie muszą.
Poziom akceptacji, polega najprościej mówiąc na akceptacji rzeczywistości taką jaką ona jest. Akceptacja to wybaczenie i dystans wobec siebie i innych. Osoby na poziomie akceptacji cechuje myślenie: ja jestem ok i ty też jesteś ok.
Następny poziom to rozsądek, na tym poziomie dominuje umiejętność zrozumienia przyczyn i skutków. To nie jest tylko akceptacja ale też i zrozumienie, wskazanie co jest przyczyną zachowania. Rozsądek cechuje się też osiąganiem wybitnych rzeczy, logicznym myśleniem opartym na faktach i wiedzy.
Kolejny poziom świadomości to miłość. To poziom na którym odczuwanie, a nie wiedza gra główną rolę. Miłość przez Hawkinsa rozumiana jest jako współodczuwanie, ciepło i empatia. Tego poziomu nie należy mylić z zakochaniem i miłością romantyczną.
Kolejną energią jest radość, to umiłowanie i fascynacja życia, czerpanie z niego to co najlepsze. To często stan, kiedy patrzymy na świat przez przysłowiowe różowe okulary.
Przedostatni poziom to pokój, cechujący się tym, iż człowiek nie stara się interpretować, analizować i oceniać. To rozumienie, iż wszystko jest subiektywne, a liczy się to co jest tu i teraz, jest to brak przywiązań i starań.
Model Hawkinsa zakłada, iż najwyższym poziomem jest oświecenie. Według twórcy mapy świadomości jest to poziom zarezerwowany tylko dla osób, które mogą zmienić bieg historii, to bycie jednością z wyższą energią. Na tym poziomie nie odzywają się niższe poziomy świadomości.
Przez wskazane powyżej emocje spoglądamy na świat, jedni porywają się z motyką na słońce, jedni działają ale ponoszą porażki, inni nawet nie próbują, bo jest w nich tak dużo lęku. W różnych sytuacjach reagujemy na odpowiednich poziomach świadomości. Model Hawkinsa zakłada, iż każdy człowiek powinien odnaleźć i zidentyfikować poziom świadomości na którym znalazł się w określonej sytuacji. Doktor Hawkins wskazuje również na to, iż mimo płynnego przechodzenia między poziomami świadomości, jednocześnie zachowujemy jeden dominujący poziom świadomości.
Model Hawkinsa pozwala przede wszystkim na określenie, który poziom dominuje w naszym życiu, a także będąc na jakim poziomie interpretujemy daną sytuację. Kiedy dokładnie wiemy na jakim poziomie świadomości się znajdujemy to trzeba próbować wejść na wyższe poziomy, zastanowić się jak wygląda nasz problem z punktu widzenia wyższych poziomów świadomości modelu Hawkinsa.
