Asertywność na szkoleniach definiowana jest jako pomost między agresją, a uległością. Przy czym asertywność uważa się za bardzo pożądaną cechę i uczy się jej już najmłodszych. Natomiast wiele z nas źle rozumie ten termin i nie do końca wie jak odmawiać, by nie urazić. Pułapką w powiedzeniu „nie” jest zbyt dobitny i uniosły ton, który możemy przypisać nawet agresji.
Słynna odpowiedź: „nie, bo nie” nie jest asertywnością. Agresja to podejście w którym liczą się dla nas tylko nasze potrzeby, a potrzeby innych zostają dla nas w tyle. To sposób myślenia według schematu:„Ja w porządku; Ty nie”. Przeciwnym biegunem jest uległość, która charakteryzuje osoby, które nie umieją odmawiać, nie chcą tego robić, bo czują obawę przed krzywym spojrzeniem innej osoby i złą oceną. Koszt odmowy jest dla nich na tyle wysoki, iż wolą zrobić coś dla kogoś. To sposób myślenia odbywający się według schematu: „Ja nie ok., Ty bardzo ok”. W tym stylu funkcjonowania odnosimy się do siebie z brakiem szacunku, pomniejszając swoje poczucie własnej wartości z jednoczesnym poszanowaniem praw drugiej osoby jako ważniejszego od nas samych. Ten sposób postępowania charakteryzuje ludzi mało pewnych siebie, którzy swoją samoocenę budują na podstawie opinii innych osób.
Natomiast środkową, pomiędzy biegunami agresywności i uległości jest asertywność. Czyli postępowanie według schematu: „Ja ok. i Ty ok.” To postawa wyrażająca szacunek swoich praw, potrzeb i uczuć z jednoczesnym poszanowaniem praw i potrzeb innego człowieka.
Co zrobić, by być asertywnym?
Po pierwszej, zdecyduj czego Ty naprawdę chcesz i potrzebujesz! Otwarcie wyraź swoje uczucia i potrzeby. Pamiętaj, by nie używać ogólników, tylko skupiać się na konkretach. Używaj słów przy tym zwrotów: „wolę”, „zdecydowałem/am”, „chcę”, „wybieram”, „jest dla mnie ważne”.
Po drugiej, umiejętnie odmawiaj, tak by rozmówca nie poczuł się urażony lub zlekceważony. Pomoże Ci w tym model asertywnej odmowy, który mówi o tym, że wypowiadając słynne „nie” warto dokładnie określić czego się nie zrobi oraz krótko i konkretnie to uzasadnić. Na koniec dobrze jest powiedzieć coś od siebie – udzielić drobnej wskazówki lub powiedzieć komplement, który zmotywuje osobę do samodzielnego działania. Takie zmiękczenie odmowy czyni ją łatwiejszą do przyjęcia i podtrzymuje dobrą relację.
Po trzecie, wykorzystuj techniki wspomagające asertywną odmowę.
– technika zdartej płyty – polega ona na bezustannym powtarzaniu zdania, które zostało wypowiedziane za pierwszym razem. Odmawiający musi trzymać się jedynego
i prawdziwego wariantu asertywnego, nie zmieniając go pod żadnym pozorem, powtarzając go tyle razy ile będzie trzeba.
– Jujitsu tzn. ugięcie się– polega na wykorzystywaniu argumentów naszego rozmówcy podczas odmowy. Odmawiający nie stara się udowodnić własnej racji, chce usłyszeć i dobrze zrozumieć partnera jednocześnie konsekwentnie odmawiając.
– technika „jestem słoniem” – polega na kontroli własnego zachowania tak by mówić wolniej, ciągle parafrazować, dopytywać się, prosić o wytłumaczenia, patrzeć rozmówcy ze stoickim spokojem prosto w oczy, a na koniec poprosić o czas do namysłu.
– technika mgła – polega na umiejętnym przyjęciu krytyki. Odmawiający, grzecznie przytakuje i zgadza się z krytyką rozmówcy. Pamiętaj, że osoba, która Cię atakuje, chce byś poczuł się urażony i wytrącony z równowagi. Jeśli zachowasz spokój lub przyznasz jej częściowo rację, jest mało prawdopodobne, by ponownie próbowała Cię do czegoś namawiać.
– technika pytań negatywnych – to zachęcanie do krytyki Twojego zachowania. Pomocne będzie tutaj pytanie: „Kiedy Twoim zdaniem jestem…?”
To że, powiesz nie, nie oznacza, że ktoś przestanie Cię lubić, najprawdopodobniej zacznie Cię szanować. Kontakty, w których jesteś uległy przeradzają się w mało trwałe relacje, a w konsekwencji mogą prowadzić do konfliktów. Kiedy, ktoś robi coś wbrew Twoje woli lub narusza Twoją strefę komfortu to powiedz mu o tym, stanowczym głosem. Każdy z nas ma te same prawa, by być i żyć. Powtarzaj sobie w myślach: „jestem”
