Sylwetka lidera to wachlarz umiejętności, które można podzielić na: kompetencje zawodowe, umiejętności związane typowo z przywództwem, a także umiejętności dotyczące kompetencji osobistych, często korelujących z osobowością. Nie można również zapomnieć o bardzo istotnych umiejętnościach technicznych niezbędnych w dobie szalejącej pandemii.
Zaczynając od umiejętności zawodowych mam tu na myśli chociażby podstawową wiedzę z zakresu przepisów praca pracy czy też bhp. Niezbędne jest również to by manager, posiadał pewną fachową wiedzę na temat tego czym zajmują się członkowie jego zespołu. Zarządzanie zespołem finansowym nie mając pojęcia o finansach, ekonomii i budżetach z góry zdane jest na porażkę samą w sobie. Stąd umiejętności zawodowe są często niezbędne. Trudno jest zarządzać czyjąś pracą nie wiedząc na czym ona polega. Sprawdza się to w badaniach – okazuje się, że efektywniejszymi przywódcami są osoby, których ścieżka zawodowa przebiegała od niższych stanowisk w danej branży i najlepiej w tej samej organizacji. Te osoby po prostu wiedzą o słabościach danych procesów oraz wyzwaniach jakie czyhają na poszczególnych stanowiskach.
Do obszaru kompetencji osobistych cechujących sylwetkę lidera należy zaliczyć umiejętność podejmowania decyzji, a co za tym idzie branie odpowiedzialności, a także autoprezentację czy asertywność. Idąc tym tropem, lider w korporacji, powinien umieć wskazać wizję i misję, jako główne kierunkowskazy pracy podwładnych, a także swoją postawą budować ich zaangażowanie. Wspomniane budowanie zaangażowania wśród pracowników to jedna z kluczowych umiejętności, polega ona na stosowaniu motywatorów pozapłacowych, integracji pracowników ale też i na tym, iż to dyrektor jest autentycznym przywódcą i wzorem. Dla lidera powinna być ważna atmosfera, która panuje w jego zespole, to on ją w głównej mierze kreuje. Traktowanie jednych jako lepszych od drugich siłą rzeczy będzie niszczyło przyjazną atmosferę. Jako lider obserwuj nastroje swoich pracowników, zobacz czy razem wychodzą na lunch czy może tworzą się obgadujące podgrupki. W zakresie kompetencji osobistych cechami również pożądanymi u lidera są kompetencje miękkie do których zalicza się umiejętność radzenia sobie ze stresem, zarządzanie czasem, umiejętności komunikacyjne, elastyczność czy też aktywne słuchanie. Kompetencje komunikacyjne to przede wszystkim prowadzenie rozmów z wykorzystaniem technik komunikacji np. model kanapki czy też model grow. Te umiejętności pomogą budować relacje z ludźmi i czerpać z efektu synergii.
W zakresie kompetencji liderskich managera leży kierowanie zespołem – definiowanie celów, delegowanie zadań, tworzenie właściwej atmosfery, motywowanie, budowanie zaangażowania, a także umiejętności w obrębie komunikacji, na przykład w celu przekazywania informacji zwrotnych. Umiejętność budowania relacji, a także walory z zakresu dyplomacji, negocjacji i komunikacji są kluczowe. Warto przytoczyć tutaj Holsten-Beck, która w swojej książce wskazuje, iż „kierownik, który nie potrafi zrobić właściwego użytku ze swojego języka, który nie może, nie chce lub nie umie płynnie posługiwać się słowem, jasno wyrażać swoich myśli, objaśniać celów i sensu podejmowanego wysiłku czy też formułować codziennych zadań nigdy nie odniesie prawdziwego sukcesu”.[1]
Cechą równie wysoko ocenianą przez wielu pracowników wśród umiejętności lidera jest umiejętność rozwiązywania konfliktów i delegowanie zadań; powierzanie ich w taki sposób, by pracownicy wiedzieli jaki jest zakres ich obowiązków, a także w jaki sposób dokonana będzie kontrola realizacji zadań. Należy przy tym zaznaczyć, iż ścisła kontrola i pułapka w myśleniu: „wszystko zrobię najlepiej” jest poważaną barierą w zarządzaniu, ponieważ pracownicy będą zaangażowani dopiero wtedy kiedy poczują się odpowiedzialni za określony obszar.
Sylwetka lidera to również inteligencja emocjonalna, która oznacza kompetencję kluczową wśród umiejętności liderskich XXI wieku, szczególnie ważną dla pokolenia milenialsów i wkraczającego na rynek pracy pokolenia z. Inteligencja emocjonalna to zdolność zarządzania emocjami własnymi i innych. Z punktu widzenia lidera, który często pracuje w stresie, umiejętność konstruktywnego radzenia sobie z emocjami, a także oddzielania ich od faktów jest drogą w kierunku podejmowania skutecznych decyzji. Badania przeprowadzone w 1994 roku na grupie 155 osób pokazały, iż lepszym wyznacznikiem sukcesu zawodowego są cechy osobowości związane z umiejętnościami budowania relacji niż kompetencje stricte zawodowe.
Podsumowując widzimy, iż sylwetka lidera to wachlarz różnorodnych kompetencji, wymagających wielu umiejętności, a niekiedy i cech charakteru. Można wskazać, iż dwie kluczowe umiejętności, które wydają się mieć największe znaczenie to orientacja na ludzi i dostarczanie im informacji oraz orientacja na zadania wraz z efektywną oceną ich realizacji.
[1] Holstein – Beck M., Jak być menedżerem, wyd. Centrum Informacji Menedżera, Warszawa 1995 s.58.
