Niemiecki psycholog dowiódł, że każda wypowiedź niesie za sobą jednocześnie wiele informacji, które można umieścić na czterech płaszczyznach, z których każda posiada swoje psychiczne znaczenie i sposób zrozumienia. Model powszechnie znany jest jako „Uszy von Thuna” lub model „czworga uszu”. Według tej teorii każdy komunikat składa się z czerech płaszczyzn:
Płaszczyzna ucha rzeczowego – fakty i komunikaty wypowiedziane wprost. Wypowiedź zawiera takie elementy jak: Kto? Gdzie? Kiedy? Co? W jaki sposób? Na tej płaszczyźnie nie wypowiada się swoich opinii, ocen czy uczuć.
Płaszczyzna ucha apelu – jest to poziom naszych potrzeb, próśb a także i oczekiwań. Wypowiedź zawiera takie elementy jak: Czego oczekuję/oczekujesz? Czego potrzebujemy? Czego chcę/chcemy? Co jest ważne? To mówienie o tym czego tak naprawdę chcesz i czego potrzebujesz – nikt oprócz nas samych nie wie tego lepiej.
Płaszczyzna ucha ujawniania siebie – to poziom opinii, myśli i ocen. To ta część komunikatu, która mówi o uczuciach i myślach nadawcy niezależnie od tego czy on sam chce to prezentować czy nie. Z rozmowy można dowiedzieć się o jego upodobaniach, przekonaniach, ambicjach i ocenach. Wypowiedź zawiera takie elementy jak: Co myślę? Co uważam? Co czuje?
Płaszczyzna ucha relacji – to nic innego jak nasz stosunek i nastawienie do rozmówcy oraz jego potrzeb. Wypowiedź zawiera takie elementy jak: Co myślisz o mnie? Jak Ja się do Ciebie odnoszę? Na tym poziomie szczególne znaczenie ma komunikacja niewerbalna tzn. postawa, gestykulacja, mimika, ton głosu.
Najczęściej miewamy tendencję do mówienia i słuchania tylko wybranymi płaszczyznami, natomiast to którymi, zależy od tego kto i w jakiej sytuacji się z nami komunikuje. Stąd dość często interpretacja jest inna niż intencja nadawcy, ponieważ nie zawsze każda ze stron wyczulona jest na ten sam poziom komunikatu. Należy zatem ćwiczyć umiejętność słuchania.
Teoria von Thuna zakłada, że każdy z nas ma którąś z par uszu bardziej wrażliwą. Są osoby, które słuchają w sposób:
- „apelacyjny” – to znaczy, że wychwytują i odczytują życzenia kierowane w ich stronę.
- „zrozumienia” – to znaczy, że mają one tendencję do słuchania w taki sposób, który pozwala im lepiej zrozumieć osobowość i sytuację rozmówcy.
- „relacyjny” – ten typ osób ma skłonności do wychwytywania w trakcie rozmowy wzajemnych relacji, tworzenia opinii i budowania ocen na podstawie sposobu traktowania, podstawy i tonu.
- „rzeczowy” – to typ osób, które wskazują na wysoką umiejętność wyłapywania z rozmowy konkretnych treści, którą stara się przekazać rozmówca.
Poruszając tematykę komunikacji interpersonalnej wiele mówi się na temat technik przekazywania informacji – jak mówić i w jaki sposób formułować komunikaty. Natomiast warto mieć na uwadze, iż nie jest to jedyny składnik efektywnego porozumiewania się. Drugim elementem komunikacji jest umiejętność słuchania jak i dobór odpowiedniego sposobu interpretacji wysłuchanego przekazu.
